Thơ phú Nguyễn Lê (TT)
Thưa quí thính giả. Như quí vị đã nghe chúng tôi giới thiệu về tác giả Nguyễn Lê, ông không chỉ sáng tác thơ mà còn viết văn xuôi, đặc biệt là sáng tác những bài phú và văn tế. Hôm nay chúng tôi mời quí thinh giả nghe một trong những bài phú của Nguyễn Lê.
Phú là một thể của văn học cổ bắt nguồn từ Trung Hoa. Theo thời gian, phú trở thành thể văn thông dụng tại nước ta và có một vị trí quan trọng trong văn học, nên phú được ghép với thi, tức là thơ để chỉ chung cho văn chương. Khi chữ Nôm thịnh hành, hai chữ “thi phú” được Việt hóa thành “thơ phú” như nhan đề tác phẩm của Nguyễn Lê mà chúng tôi đã giới thiệu lần đầu.
Phú có nghĩa là “phô bày, là giải tỏa tâm sự”, với mục đích để nói lên tâm trạng, tỏ ý chí, giáo huấn, phê phán, châm biếm, tự trào, v. v. .Về hình thức, phú là loại văn vần với những câu dài ngắn khác nhau thường viết theo thể biền ngẫu. “Biền” có nghĩa là hai con ngựa đi song đôi, còn “ngẫu” là từng cặp.
Chúng ta đã từng nghe đến những bài phú như Hàn Nho Phong Vị Phú của Nguyễn Công Trứ, Tài Tử Đa Cùng Phú của Cao Bá Quát, và Phú Hỏng Thi của Trần Tế Xương. Đặc biệt là bài Bạch Đàng phú của Trương Hán Siêu. Vậy để hiểu tấm lòng yêu nước thương dân và sự căm thù giặc cộng của Nguyễn Lê ra sao, mời quí thinh giả nghe bài Vong Quốc Phú 1 mà tác giả viết vào đúng ngày đen tối 30/4/1984 sau đây.
Vong Quốc phú 1
Than ôi!
Xa xóm làng_thiếu thốn rặng tre xanh
Rời cố thổ_tương tư dòng nước biếc
Mắt võ vàng nhìn mây nổi mây trôi
Tóc nhuốm bạc theo trăng đầy trăng khuyết
Nhớ biết mấy câu mẹ hát “ầu ơ”
Thương vô cùng tiếng võng đưa “kẽo kẹt”
Trôi nổi giữa dòng kinh thẳng tắp_xuồng chài lưới nhấp nhô
Lượn lờ trên thảm lúa mênh mông_bóng cò chiều điểm xuyết
Con tàu nhỏ lẫn trong sương sớm_luyến lưu kẻ ở nào nguôi
Mái lá nghèo núp dưới bóng dừa_ám ảnh người đi khôn xiết
Sực nhớ:
Buổi chia tay_mặt đối mặt ngậm ngùi
Giờ giã biệt_sầu chất sầu da diết
Ghé Ba Càng_sông dợn sóng quanh co
Về Chín Cửa_nước ôm cồn chảy siết
Từ đây:
Đôi bờ Nam-Hải ngút ngàn Một biển Thái-Bình biền biệt
Giận thay!
Gặp thuở đười ươi ra chợ mặc quần
Nhằm thời cẩu thú bắt người mang niệt
Một tiếng “độc-lập” tầm phào
Hai chữ “tự-do” rỗng tuếch
Giáo điều Lê-Mác y chang
Chân tướng Nga-Tàu giống hệt
Giết người cướp của công đầu
Dựng nước xây nhà hạng bét
“Quan liêu” có ngôi có thứ_trợn mắt ăn to
“Móc ngoặc” có sách có trang_gục đầu nói phét
“Đồng-Đài-Đạp”_cả quỷnh đến cười bò
“Vơ_Vét-Về”_tham lam nghe khóc thét
Quá giỏi “kiểm kê”
Đa tài “truy quét”
Phận tôi đòi nào biết ngượng_luôn bẻm mép ti toe
Nghề cướp cạn cứ la to_mãi rộng mồm soèn soẹt
Trên ra vẻ chính chuyên_cắm cổ bao che
Dưới giở trò gian lận_tiện tay đục khoét
Nợ như chúa chổm lại khoe khoang
Rách quá ăn mày mà lòe loẹt
Ca bài “con cá” i uông
Tính chuyện “bang-giao” chót chét Van vái điều thay đổi_dân chúng rù rì
Lăm le chuyện “đổi thay”_đảng đoàn khọt khẹt “Đổi mới”_đổi đầu bướu với đầu bò
“Sửa sai”_sửa mặt mo ra mặt mẹt
Trong nhà moi móc hầu bao_bòn rúc sức người sức của_chai mặt ngon ơ
Ngoài ngõ chỉa chôm ngoại tệ_ăn xin từng cắc từng xu_ló đuôi dở ẹc
“Hòa-bình” hơn con giáp_ấm no thấy xa vời “Thống-nhất” cả chục năm_xã-nghĩa càng lẹt đẹt Khinh mạn đền chùa làm quỉ giận thần hờn
Coi thường miếu mạo đáng Trời tru Đất diệt Biến cả nước thành một chuổi lao tù mà trơ trẽn đậy che
Đưa toàn dân xuống mười tầng địa ngục vẫn màu mè sơn phết
Ai cũng rành nhà nước xạo ke
Ai còn lạ đảng đoàn láo toét
Trước thóa mạ “đĩ điếm vượt biên”sừng sộ mồm năm miệng mười
Giờ ỉ ôi “kiều bào yêu nước”ỉu xìu mắt la mày lét
Lợi dụng tình cảm thiêng liêng để ăn chia
Khai thác nhân tâm nông nổi hòng bắt chẹt
Dân đen cực quá trâu bò
Giặc đỏ ghê hơn rắn rết
Cán bộ ký sinh miệng lưỡi nhồm nhoàm
Đảng viên trụy lạc rượu chè be bét
Chê chế độ cũ_rằng “Sài-Gòn ngày trước thúi tha”
Tạo con người mới_ôi “Hà-Nội hôm nay gớm ghiếc”
Tình bạn bè Việt-Trung_mấy phen vướng cựa trào đờm
Mối hữu nghị Miên-Lào_nhiều lúc sa lầy xuất huyết
Nghĩ lại mà coi, dân mình hiện giờ:
Buổi sáng chạy nắm rau suông
Buổi chiều lo ơ muối quẹt
Lắm lúc quần không đủ mặc để hé “mồm Thị Định”(!) lôi thôi
Nhiều khi vải chẳng đủ chia làm lòi “mặt Cụ Hồ”(!) lếch thếch
Ngũ niên I_đảng vẻ ấm no Ngũ niên II_dân càng đói rét
Lối lên “thiên đường Mác” tối thui Đường xuống “địa ngục Hồ” sáng bét
Phe ta, nhiều kẻ:
Đêm nằm mơ thấy rặt đô-la
Sáng tỉnh giấc lo thành tài phiệt
Đụng vui chơi sải cẳng nhào vô
Nghe chung góp co giò chạy tét
Mấy đồng cho kẻ khó_đếm tới đếm lui
Vài xín cúng sòng bài_móc ra cái rẹt
Mối riêng tư ngoác ngoác miệng hùm
Chuyện cộng đồng trơ trơ mắt ếch
Nói tới hy sinh_cúi mặt thập thò
Bàn qua lợi lộc_phóng tay mải miết
Bất đắc dĩ cho hả hê danh vọng_lếu láo bàn suông
Chẳng đặng đừng để yên ổn lương tâm_lơ là sổ toẹt
Hội nhập ư?
Trẻ_tiếng mẹ đẻ nói năng quờ quạng_nghe mà rầu
Già_tật xứ người săn nhặt lung tung_thấy bắt mệt
Trâm (3) tiếng Đức tiếng Anh xịn lắm cũng da vàng
Diện đồ Tây đồ Mỹ ngon lành cũng mũi tẹt
Nhà tan không cần biết_hưởng thụ vô duyên
Nước mất chẳng buồn lo_vui chơi lảng xẹt
Biểu tình quá ít oi
Dạ vũ thôi đông nghẹt
Chuyện nên chú ý thì ngoảnh mặt làm ngơ
Điều đáng quan tâm lại bưng tai giả điếc
Trông việc phải cứ trù trừ
Gặp lẽ ngay luôn xét nét
Khoái luận chuyện tào lao
Ưa bàn tin thất thiệt
Cóc thấy bọn đầu sỏ đặt điều
Nào màng đám tai sai thêu dệt
Đâu nhớ lời thù thóa mạ “ôm chân đế quốc” nặng nề
Đã quên tiếng địch gièm pha “đĩ điếm ma cô” chì chiếc
Một rừng lãnh tụ:
Dẫu thôi công-hầu-khanh-tướng_còn nghếch mỏ hí he
Dù hết mũ-mãng-cân-đai_vẫn thò đầu nọt nẹt
Chiến lược “không”_chiến thuật cũng “không”_ hiển lộ tướng tinh từng cố đấm ăn xôi
Tài ba “không”_đạo đức cũng “không”_ vừa nghe hơi giặc đã mắt la mày lét
Bẩn kém ai đâu
Lì hơn ai hết
May thay!
Đời đời nước ta còn TRƯNG-VƯƠNG_TRIỆU-THỊ Anh-Thư
Kiếp kiếp dân ta có LÊ-LỢI_QUANG-TRUNG Hào-Kiệt
Đấu tranh TRẦN-VĂN-BÁ_LÊ-QUỐC-QUÂN_ HỒ-THÁI-BẠCH trọn tình
Liêm sỉ NGUYỄN-KHOA-NAM_LÊ-NGUYÊN-VỸ_ LÊ-VĂN-HƯNG tuẩn tiết
Cho nên:
Rồi ra mình phải hợp quần
Nhứt định ta cùng đoàn kết
Đâu là kẻ can trường
Đâu là người tâm huyết
Xắn tay dẹp bọn ma đầu
Ra sức chống loài yêu nghiệt
Giặc này là giặc dữ_muốn thắng phải kiên trì
Thù này là thù trong_muốn hơn nên quyết liệt
Nhiệm vụ trước mắt chớ lãng xao
Dĩ vãng sau lưng đừng nuối tiếc
Tâm tưởng thật vững vàng Đứng đi không mỏi mệt
Vất bỏ chủ-nghĩa cộng-sản lỗi thời_trên hoang
tàn góp sức dựng xây
Mang về Tự-Do Thanh-Bình trường cữu_trong
đổ vỡ chung tay tái thiết
Dể rồi:
Giang-Sơn thăng tiến phú cường
Dân-Tộc sản sinh minh triết!
MN, HS, BA và KA xin hẹn gặp quí thinh giả trong TCYN lần tới.
